15 manieren van vuur maken (13 zonder aansteker of lucifers)!

Vuur maken is van groot belang in survival situaties, en hoe meer manieren jij beheerst om vuur te maken hoe groter jouw overlevingskansen zijn.
In dit artikel bespreek ik daarom 15 manieren om vuur te maken, waaronder 13 manieren van vuur maken zonder aansteker of lucifers.

Vuur maken 101 – Wat heb je nodig om vuur te maken? De branddriehoek!

Om vuur te maken heb je drie belangrijke dingen nodig die ook wel worden aangeduid als de ‘branddriehoek’ (bron), namelijk:

1. een brandbare stof of brandstof
2. zuurstof
3. verhitting van de brandbare stof tot de ontbrandingstemperatuur

Zonder deze drie factoren kun je geen vuur maken. Vuur maken draait om het tot stand brengen en in stand houden van de branddriehoek.

Blusmethoden zijn er dan ook op gebaseerd om een (of meerdere) elementen uit de branddriehoek weg te nemen: zonder brandstof of zonder zuurstof gaat de brand uit, en wanneer de temperatuur (door bijvoorbeeld water) wordt verlaagd gaat een brand ook uit.

15 manieren om vuur te maken op een rij (13 zonder aansteker of lucifers)!

Hieronder bespreek ik 15 manieren om vuur te maken, waarvan 13 manieren van vuur maken zonder aansteker of lucifers.
Ik zal bij verschillende manieren aangeven waar je de benodigdheden voor het maken van vuur op die manier kunt kopen.

Voor survival-situaties of ter voorbereiding op noodsituaties raad ik je aan om te zorgen dat je altijd minstens twee, en het liefst zelfs drie, manieren van vuur maken voorhanden hebt. Mocht om wat voor reden dan ook de ene manier niet werken, dan heb je altijd iets om op terug te vallen!

De makkelijkste manieren om vuur te maken eerst!

Ik begin hieronder met de twee makkelijkste manieren om vuur te maken. Ik vind het voor survival-situaties, of ter voorbereiding op noodsituaties, altijd aan te raden om in eerste instantie de meest eenvoudige manieren voorhanden te hebben.

Daarnaast raad ik je aan om zoveel mogelijk andere manieren van vuur maken te beheersen, zodat je zoveel mogelijk andere methodes hebt om op terug te vallen wanneer een situatie dat vereist.

1. Vuur maken met een aansteker

Vuur maken met een aansteker is misschien een hele voor de hand liggende manier, maar vanwege de effectiviteit moet deze toch zeker genoemd worden.

Ik vind het altijd aan te raden om een aansteker bij je te dragen, het is een klein item en je weet nooit wanneer hij in een survival situatie handig van pas komt.

Wat is dan de beste survival aansteker? Naar mijn mening kun je het best kiezen voor de oude vertrouwde windbestendige Zippo.
Hier bij Bushcraftshop.nl en hier bij bol.com kun je een goede Zippo aansteker vinden.

2. Vuur maken met water- en windbestendige lucifers

Samen met aanstekers zijn lucifers waarschijnlijk een van de eerste items waar je aan denkt bij het maken van vuur.
Voor outdoor aangelegenheden is het aan te raden om voor water- en windbestendige lucifers te kiezen.

Een goede optie zijn in dat geval de wind- en waterbestendige lucifers van BCB.

Deze lucifers kun je in verschillende hoeveelheden hier bij bol.com, hier bij Prepz, hier bij Amazon.de en hier bij Bushcraftshop.nl vinden.

Vuur maken zonder aansteker of lucifers?

Er zijn naast aanstekers en lucifers ook tal van andere manieren om vuur te maken.
Voor als je daar ook in geïnteresseerd bent bespreek ik hieronder dertien manieren van vuur maken zonder aansteker of lucifers!

3. Vuur maken met magnesiumstick / firesteel

Een firesteel of magnesiumstick is een veelgebruikt item om vuur te maken bij survival. Je strijkt met een strijker langs een magnesiumstaaf, en de vonken die daardoor ontstaan zijn heet genoeg om vuur mee te maken.

De firesteels van het merk Light My Fire staan bekend om hun goede kwaliteit. Een goede optie is de hieronder afgebeelde Light My Fire Firesteel 2.0, die in eerste instantie voor het Zweedse leger werd ontwikkeld.

Deze firesteel geeft vonken van 2980 graden, waarmee je eenvoudig vuur kunt maken. Hij is daarnaast goed voor wel 3000 strikes, en weegt slechts 29 gram. Het is daarmee een zeer duurzaam en efficiënt item. Als je de equivalent hiervan in lucifers mee zou moeten nemen heb je een flinke tas vol lucifers bij je.

Je kunt de Light My Fire Firesteel 2.0 hier bij Bushcraftshop.nl en hier bij bol.com kopen. Hij is verkrijgbaar in verschillende kleuren.

Er zijn ook tal van andere firesteels verkrijgbaar in verschillende soorten, maten en kleuren.
Je kunt hier bij Bushcraftshop.nl en hier bij bol.com een uitgebreid assortiment bekijken.

4. Vuur maken met vuursteen en vuurslag

Vuur maken met vuursteen en vuurslag is een primitieve manier van vuur maken zoals je voorouders dat ooit waarschijnlijk hebben gedaan.
Bij deze manier van vuur maken wordt er met een vuurslag (een ijzeren object) op een vuursteen geslagen, en met de warmte die daarbij vrij komt kun je eenvoudig een snel brandende stof, zoals bijvoorbeeld mos, aansteken (bron).

Er zitten enkele voordelen aan het gebruik van een vuursteen en vuurslag ten opzichte van een aansteker of (normale) lucifers. Het gaat namelijk veel langer mee, en het werkt ook als het nat is!

In het onderstaande filmpje kun je zien hoe vuur maken met vuursteen en vuurslag in zijn werk gaat:

In het bovenstaande filmpje worden een vuurslag en vuursteen van het merk Firebox gebruikt.
Hier bij Bushcraftshop.nl is een Firebox vuursteen met vuurslag-set verkrijgbaar.

Een andere goed beoordeelde vuursteen met vuurslag-set is de Wilma’s of Sweden set die hier bij Bushcraftshop.nl en hier bij bol.com verkrijgbaar is.

Bekijk hier alle vuurstenen en vuurslagen die bij Bushcraftshop verkrijgbaar zijn.

5. Vuur maken met een fire piston (vuurpomp)

Een fire piston (ook wel een ‘vuurpomp’ genoemd) bestaat uit twee hoofdonderdelen: een uitgeholde cilinder en een zuiger (bron).

De zuiger past in de cilinder, en heeft een afdichting waarmee wordt bewerkstelligd dat wanneer de zuiger in de cilinder glijdt er geen lucht ontsnappen kan.
Aan het uiteinde van de zuiger zit aan een kant een handvat, en aan de andere kant (de kant die je in de cilinder doet) zit een klein gaatje waar je tondel (licht ontvlambaar materiaal) in kunt doen.

Om vuur te maken moet je de zuiger hard in de cilinder slaan. Door de snelle compressie van de zuurstof in de cilinder ontstaat er uit het tondel in de zuiger een gloeiend heet kooltje, en dit kun je vervolgens uit de zuiger halen en gebruiken om een brandbare stof mee aan te steken. (bron)

In het onderstaande filmpje legt iemand duidelijk uit hoe het maken van vuur met een fire piston in zijn werk gaat, en kun je ook zien hoe het in de praktijk werkt:

Interesse in een Fire piston? Dan kun je er hier bij Bushcraftshop.nl en hier bij bol.com een vinden.

Vuur maken met zonlicht

De volgende vijf manieren van vuur maken werken alle vijf op basis van zonlicht, dit zijn dus ook manieren van vuur maken zonder aansteker of lucifers.

Aangezien je bij deze methoden afhankelijk bent van fel zonlicht is het niet aan te raden om alleen op het maken van vuur met zonlicht te vertrouwen, maar het zijn goede alternatieve methoden om op terug te vallen voor het geval dat je andere materialen weigeren of kapot zijn in een survival-situatie.

6. Vuur maken met vergrootglas (of een bril)

Veel mensen hebben het als kind weleens gedaan, vuur maken met een vergrootglas. Je gebruikt een vergrootglas, of een ander object met soortgelijke werking zoals bijvoorbeeld een bril, om het licht van de zon op te vangen en het warme zonlicht op een zo klein mogelijk puntje van een brandbare stof te focussen. Hiermee verhit je die brandbare stof uiteindelijk zodanig dat het vlam vat.

Een nadeel van deze manier van vuur maken is dat je hier fel zonlicht voor nodig hebt. Het is daarom naar mijn mening niet aan te raden om dit als je primaire manier om vuur te maken te gebruiken, maar het is wel handig om op deze manier vuur te kunnen maken voor het geval dat je in een survival-situatie een keer geen andere mogelijkheden om vuur te maken voorhanden hebt.

In het onderstaande filmpje kun je zien hoe het maken van vuur met een vergrootglas in zijn werk gaat. Je kunt hier bij bol.com een assortiment aan loepen bekijken.

In het filmpje hierboven gaat het erg snel, maar vaak is dit een methode waar je zeker wel wat geduld voor moet hebben.

In het filmpje hieronder gebruikt iemand de loep op een Victorinox zakmes, zoals bijvoorbeeld op dit Victorinox SwissChamp zakmes zit, om vuur te maken. Zoals je ziet duurt het iets langer, maar krijg je het uiteindelijk wel voor elkaar.

7. Vuur maken met een flesje water

Het klinkt tegenstrijdig, vuur maken met behulp van water, maar volgens hetzelfde principe als bij de hiervoor besproken methode met een vergrootglas kun je met een doorzichtig flesje gevuld met water vuur maken door zonlicht op een zo klein mogelijk puntje van een brandbare stof te weerkaatsen. Dit is wel wat lastiger, en je hebt een goede felle zon nodig, maar voor in noodsituaties is het goed om te weten dat dit mogelijk is.

Het werkt het best met een zo helder mogelijk flesje, waarbij je het label eraf haalt. De beste vloeistof om het flesje mee te vullen is water, maar in geval van nood kan deze methode ook met een andere doorzichtige vloeistof werken zoals bijvoorbeeld urine.

In onderstaande filmpje kun je zien hoe het maken van vuur met een flesje water in zijn werk gaat:

8. Vuur maken met een boterhamzakje

Dit is een andere variant die volgens hetzelfde principe als vuur maken met een vergrootglas werkt. In dit geval gebruik je een boterhamzakje gevuld met water om de warmte van de zon op een zo klein mogelijk puntje van brandbaar materiaal te focussen en dit zo voldoende te verhitten om vuur mee te maken.

Het is handig om hier een zo doorzichtige mogelijk boterhamzakje voor te gebruiken. Bij deze methode is het aan te raden om, nadat je het zakje gevuld hebt met water, het zakje goed droog te maken aan de buitenkant. Zo voorkom je dat druppels die van het zakje af vallen je vuur meteen weer doven.

In het onderstaande filmpje kun je zien hoe deze manier van vuur maken in zijn werk gaat:

9. Vuur maken met een frisdrankblikje

Vuur maken met een frisdrankblikje werkt door met de glimmende opgepoetste onderkant van een frisdrankblikje de warmte van de zon te weerkaatsen op een brandbaar object.

Het eerste wat je moet doen om vuur te kunnen maken met een frisdrankblikje is de onderkant van het blikje oppoetsen tot het zoveel mogelijk reflecteert, je wil hier namelijk een spiegel van maken om zonlicht mee op een brandbare stof te kunnen richten. Voor het oppoetsen van het blikje kun je chocola, tandpasta of klei gebruiken. Doe bijvoorbeeld tandpasta op de onderkant van het blikje en poets het vervolgens goed op met je shirt.

Vervolgens richt je de glimmende onderkant van het blikje zo direct mogelijk op de zon, en weerkaats je het zonlicht op de brandbare stof die je aan wil steken. Hierbij moet je het zonlicht in een zo klein mogelijk puntje richten op het object dat je aan wil steken, omdat je zo het meeste hitte op één punt creëert.

Hieronder kun je een filmpje bekijken waarin iemand laat zien hoe het maken van vuur met een blikje in zijn werk gaat:

Het nadeel van deze manier van vuur maken is, net als bij alle andere methodes die afhankelijk zijn van zonlicht, dat je er een goede felle zon voor nodig hebt. En dat is natuurlijk iets waar je zelf geen invloed op hebt.

10. Firestarter op zonne-energie

Er zijn speciale firestarters die werken door middel van zonne-energie verkrijgbaar.
Een voorbeeld hiervan is de BonQ zonne-energie firestarter die je hier bij Prepz en hier bij bol.com kunt kopen.

In het onderstaande filmpje kun je zien hoe deze firestarter werkt, en hoe er op een niet al te zonnige dag nog een stukje katoen mee aan is te steken.

Zoals je in het filmpje ziet werkt deze firestarter doordat je met de ‘schaal’ het zonlicht op de veer kunt richten, waardoor je een object dat je op de veer hebt vastgemaakt (in het filmpje een stukje katoen) aan kunt steken.

Vuur maken met een batterij

Het is ook mogelijk om vuur te maken met een batterij. Hieronder komen twee manieren van vuur maken met een batterij aan de orde, een met een 9 volt batterij en staalwol en een met een AA batterij en zilverfolie van een kauwgomverpakking.

In survival situaties heb je deze items misschien niet zomaar voorhanden, maar deze manieren van vuur maken zijn met name handig om in het achterhoofd te houden voor wanneer je in een noodsituatie moet improviseren. Zoals je hieronder zal zien zijn deze manieren van vuur maken namelijk vrij eenvoudig, maar je moet maar net weten dat het kan en hoe het moet.

11. Vuur maken met een 9 volt batterij en staalwol

De kans dat je een 9 volt batterij en staalwol bij de hand hebt in een survival- of noodsituatie is realistisch gezien natuurlijk erg klein, maar het kan nooit kwaad om te weten dat het kan en hoe het werkt.

Deze methode werkt het best met een zo fijn mogelijke soort staalwol. Wat betreft de batterij is eigenlijk iedere 9 volt batterij wel geschikt.
Het is zeer eenvoudig om vuur te maken op deze manier. Het enige dat je hoeft te doen is de connectoren die bovenop de 9 volt batterij zitten tegen de staalwol aan te duwen, en het vat meteen vlam.

In het onderstaande filmpje kun je zien hoe het werkt:

Ik raad je aan om deze methode alleen in het achterhoofd te houden voor echte noodsituaties, wanneer je vuur nodig hebt om te overleven en er écht geen andere mogelijkheid is om vuur te maken.
Het is namelijk niet bepaald gezond om de rook die van brandend staalwol af komt in te ademen.

12. Vuur maken met een AA batterij en kauwgompapier (van aluminiumfolie)

Deze manier van vuur maken wordt ook wel een ‘prison lighter’ (gevangenis aansteker) genoemd, en is dan ook echt een creatieve manier van vuur maken.
Je hebt hiervoor een AA batterij nodig, en een kauwgomverpakking van aluminiumfolie.

Je hebt een reepje folie nodig dat lang genoeg is om beide uiteindes van de batterij te bedekken en met elkaar te verbinden. Je dient de folie vervolgens op zo’n manier te knippen dat het midden een stuk dunner is dan de uiteindes (zie het onderstaande filmpje).

Met de uiteindes van het reepje folie verbind je vervolgens de uiteindes van de batterij met elkaar. Door de stroomkring die daardoor ontstaat zal het reepje folie in brand vliegen.
Dit gebeurd vrij snel, en zonder bescherming loop je de kans dat je jezelf hierdoor verbrand. Wees dus voorzichtig.

In het onderstaande filmpje zie je duidelijk hoe deze methode van vuur maken in zijn werk gaat:

LET OP! Dit is net als de vorige methode met een batterij ook niet aan te raden om buiten noodsituaties te doen. De kans dat je jezelf brand is namelijk vrij groot.

Vuur maken door middel van frictie

De laatste drie manieren om vuur te maken die ik hieronder bespreek zijn alle drie primitieve methoden die werken door middel van frictie.

Deze manieren van vuur maken kosten je wat meer voorbereiding en energie, en zijn met name voor de bushcrafter toch wel echt manieren die je moet beheersen.

13. Vuur maken met een handboor

Als je denkt aan primitieve manieren om vuur te maken, dan is deze manier van vuur maken waarschijnlijk een van de eerste dingen waar je aan denkt.

Vuur maken met een handboor is een manier van vuur maken door middel van frictie.
Bij deze manier van vuur maken wrijf je het ene stuk hout (de spindel) met je handen als een soort boor rechtop op het andere stuk hout (een plank), waarin je een gaatje hebt gemaakt waar de spindel in past zodat je de hele tijd op dezelfde plek wrijft.
Je moet hierbij snel wrijven en tegelijkertijd goed naar beneden duwen, om daarmee zoveel mogelijk frictie en hitte te creëren.

Na enige tijd ontstaat er dan een gloeiend hoopje kool van ‘zaagsel’ uit het onderste stuk hout. In dit stuk hout moet grenzend aan het gat waar je de spindel in hebt gedraaid een inkeping zijn gemaakt om het gloeiende kool onder de plank op te kunnen vangen op bijvoorbeeld een blad.
Het gloeiende kool kun je vervolgens gebruiken om brandbaar materiaal, zoals droog gras, mee aan te maken.

Deze manier van vuur maken werkt het best als je hiervoor twee droge stukken hout van een wat zachtere houtsoort gebruikt.

Je kunt het onderstaande filmpje kijken om te zien hoe het maken van vuur met een handboor in zijn werk gaat:

14. Vuur maken met een vuurboog

Vuur maken met een vuurboog (ook wel ‘handboog’ genoemd) is eigenlijk een wat meer geavanceerde en efficiëntere variant van de hiervoor besproken handboor-methode.
Het werkt volgens hetzelfde principe als de hiervoor besproken methode, maar je gebruikt in dit geval niet je handen om de spindel mee te draaien, maar een boog waarvan het touw om de spindel heen is gewikkeld. Het ronddraaien van de spindel kost hierdoor minder moeite.

Hieronder kun je een vrij uitgebreid filmpje over deze manier van vuur maken bekijken. Hierin wordt uitgelegd welke onderdelen je nodig hebt en hoe je ze moet gebruiken:

15. Vuur maken met een vuurploeg

Dit is een andere manier van vuur maken door middel van frictie.

Je hebt voor op de grond een stuk hout nodig waarin je een geul maakt. Daarin wrijf je een ander stuk hout (de ploeg) in een hoek van ongeveer 30 graden heel snel heen en weer, totdat er zich aan het einde van de geul smeulend zaagsel ophoopt waarmee je vervolgens iets brandbaars, zoals droog gras, aan kunt steken.

In het onderstaande filmpje kun je bekijken hoe het maken van vuur met een vuurploeg in zijn werk gaat. Ook wordt daarin uitgelegd waar je zoal op moet letten bij het maken van de middelen die je voor deze manier van vuur maken nodig hebt:

Conclusie vuur maken – wat is de beste manier om vuur te maken?

Wat de beste manier om vuur te maken is hangt af van de situatie waarin jij je bevindt. Voor survival-doeleinden en ter voorbereiding op noodsituaties vind ik het in eerste instantie aan te raden om te zorgen dat je minstens twee, en het liefst zelfs drie, manieren om vuur te maken voorhanden hebt.

Drie goede opties waar je voor kan kiezen zijn een goede aansteker, goede water- en windbestendige lucifers en een firesteel. Dit zijn voorbeelden van eenvoudige items waar je op kunt vertrouwen. Een fire piston (vuurpomp) is er nog zo een.

Daarnaast vind ik het aan te raden om zoveel mogelijk andere manieren om vuur te maken onder de knie te hebben, met name voor het geval dat je in een noodsituatie of een survival-situatie terecht komt waarbij je de hiervoor genoemde items om vuur te maken niet kunt gebruiken, omdat je ze bijvoorbeeld kwijt bent of omdat ze kapot zijn gegaan.

Ik heb bijvoorbeeld vijf manieren van vuur maken met zonlicht besproken waarvoor je verschillende items kunt gebruiken. Nu is het niet aan te raden om ervoor te kiezen om volledig afhankelijk te zijn van de zon als je vuur moet maken, want bij bewolking of als het donker is heb je dan een groot probleem, maar het is wel een goede alternatieve methode om op terug te kunnen vallen als je in een situatie beland waarin je geen andere middelen om vuur te maken voorhanden hebt.

Iets soortgelijks geldt voor de twee manieren van vuur maken met batterijen die ik heb besproken. Ik zou deze vooral reserveren voor noodsituaties waarbij je niets anders voorhanden hebt. De methode met glaswol die ik daarbij heb besproken zorgt namelijk voor rook die niet goed is voor je gezondheid, en met de methode met het zilverfolie kun je jezelf branden als je niet goed uitkijkt.

Daarnaast zijn er nog de drie oeroude manieren van vuur maken door middel van frictie. Met name voor de echte bushcrafter is het leuk om deze onder de knie te krijgen. Ze zijn wat arbeidsintensiever en wat moeilijker om voor elkaar te krijgen, maar het zijn bewezen methodes die al honderden jaren mee gaan.

Ik hoop dat ik je met dit artikel een beetje wegwijs heb kunnen maken over de verschillende manieren van vuur maken.

Veel succes met je volgende (kamp)vuur!